هنگام عکاسی از تشییع شهدا ممنوع الکار شدم
زارا: یک عکاس مستندنگار، معتقد می باشد عکاسی مستند از جنگ و بحران فقط ثبت تصویر نیست، بلکه روایتی عمیق، صادقانه و تاریخی از زیست انسان ها در لحظات حساس است؛ روایتی که نه تاریخ مصرف دارد و نه باید قربانی نگاه های سلیقه ای شود.
فاطمه یگانه: فاطمه بهبودی، عکاس خبری و مستند اجتماعی و اولین زن ایرانی برنده جایزه جهانی «ورلدپرس فوتو» در سال ۲۰۱۵، همچون معدود زنانی بود که در جریان جنگ ۱۲ روزه در تهران به ثبت لحظات پرداخت. او که قبل تر بارها از وضعیت پساجنگی جنگ ایران و عراق و خانواده های مفقودان عکس گرفته، این دفعه نیز کوشش کرد روایتگر درد تازه ای باشد.
بهبودی از روزهای ابتدایی جنگ برای عکاسی به منزل محمدمهدی طهرانچی رفت و سپس راهی پیچ شمیران و گیشا شد او می خواست با عکس هایش بگوید که مردم کشته می شود و آنها غیرنظامی اند.
او که در مراسم خاکسپاری کشته شده ها در بهشت زهرا نیز حضور داشت، فریمی ثبت نمود که در رسانه های اجتماعی دست به دست شد؛ تصویری از سه دختر که بالای سر قبر خاله شان نشسته بودند و گریه می کردند. فریمی که نه فقط سوگ، بلکه عمق اندوه یک ملت را در خود جای داده بود.
عکاسی مستند، رسانه ای برای روایت بی پرده و صادقانه از زندگی انسان ها در بزنگاه های مهم تاریخی است. در همین رابطه، این عکاس مستندنگار، با اشاره به اهمیت ثبت تصویری بحران ها و جنگ ها، تأکید دارد: «عکاس مستند صادقانه چیزی را که در زندگی انسان ها رخ می دهد، ثبت می کند. او تنها شاهد نیست، بلکه روایت گر تاریخ است. یکی از اصلی ترین وظایف او، اطلاع رسانی است؛ عکسی که بتواند آگاهی عمومی بوجود آورد، می تواند حتی منجر به تغییرات اجتماعی شود.»
او تاکید می کند که عکاسی مستند، به سبب روایت مستقیم و بدون واسطه، اثربخشی عمیقی در جامعه دارد و در مواقع بحرانی، نقش کلیدی ایفا می کند: «در بحران هایی مثل سیل و زلزله، این عکس ها بودند که مردم را آگاه کردند و موجب همدلی و کمک رسانی شدند. اما در زمان جنگ، ماجرا متفاوت می باشد. ابتدا عکاسان خبری می آیند، ولی این عکاسان مستند هستند که عمق واقعه را روایت می کنند.»
بهبودی معتقد می باشد نگاه عکاس مستند باید فراتر از سطح وقایع باشد: «عکاس مستند ثبت می کند که چه کسانی کشته شدند، چه زندگی هایی از بین رفت، چه اثری جنگ بر مردم گذاشت. این نگاه، عمقی است و نباید با ثبت یک خبر ساده اشتباه گرفته شود. عکس مستند تاریخ مصرف ندارد. چون نگاه آن، ماندگار است.»
چالش ها و محدودیت ها: داستانهای ناگفته با وجود اهمیت این رشته، محدودیت ها گاه اجازه نمی دهند روایت شکل بگیرد. بهبودی دراین خصوص مثالی شخصی می زند: «در جریان جنگ ۱۲ روزه، برای عکاسی از تشییع شهدا به گلزار رفتم. ولی روز دوم بدون هیچ توضیحی ممنوع الکار شدم. درحالی که قصدم فقط این بود که واقعیت را ثبت کنم. اما عکاسی مستند گاهی قربانی سلیقه ها می شود.»
او اضافه می کند که نبود حمایت ساختاری از عکاسی مستند، مانع ادامه خیلی از پروژه های طولانی مدت شده است: «ما حتی در هفته اول جنگ اخیر نتوانستیم دست به دوربین ببریم. لحظاتی که هیچ گاه تکرار نمی شوند، از دست رفت. چون هیچ حمایت مستقیمی وجود ندارد.»
حسرت یک رویا، امیدی برای صدا شدن مردم بهبودی که مجموعه های مختلفی مانند «مادران انتظار»، «سفر به خاک مقدس» و «این شهر قهرمان ندارد» را در کارنامه دارد، از یک حسرت درونی سخن می گوید: «وقتی درباره ی دفاع مقدس کار می کردم، همیشه آرزو داشتم روزی بتوانم خودم به آن روزها بروم و عکاسی کنم. در جنگ ۱۲ روزه، با آنکه خیلی نزدیک تر حس شهادت و غم مردم را لمس کردم، اما نتوانستم آن طور که باید کار کنم.»
با این وجود، او بازهم امید دارد پروژه هایی را درباره ی شهدای اخیر دنبال کند: «در حال کار روی مجموعه ای از پرتره های زن و مرد هستم که در جنگ اخیر شهید شده اند. می خواهم فراتر از جنسیت، صدای مردم باشم.»
عزاداری امام حسین؛ سند زنده ای از فرهنگ شیعه بهبودی که پروژه ی «عزا برای حسین» را نیز به عاقبت رسانده، درباره ی اهمیت ثبت آیین های دینی می گوید: «امام حسین(ع) مرز بین حق و باطل است. فرهنگ عزاداری ما متنوع و غنی است و باید همانطور که هست به دنیا نشان داده شود، نه تصویری که رسانه های خارجی می سازند.»
او معتقد می باشد عکاسی مستند از این آیین ها، ثبت تاریخ زنده است: «هر سال در عاشورا چند عکسِ روز گرفتن کافی نیست. کسی که چندین سال برای یک مجموعه وقت می گذارد، کاری ماندگار می سازد. آن چه پشت آن اندیشه و مطالعه باشد، می ماند.»
در پایان، فاطمه بهبودی با نگرانی از آینده این حرفه، به نبود حمایت کافی اشاره می کند: «عکاسی مستند در ایران هنوز جوان است و نیاز به حمایت، آموزش و نگاه عمیق دارد. اگر این شرایط فراهم نشود، خیلی از دوربین ها خاموش خواهند ماند و تاریخ، بدون سند تصویری روایت خواهد شد.»
منبع: زارا
این مطلب زارا را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط زارا
نظرات بینندگان در مورد این مطلب